Juryrapport

Toneelvereniging:                                 De Volhaojers oet Stramproy

Met:                                                     “De Zevendje Zunj”

Auteur:                                                Pol Anrijs

Vertaling:                                             Lei Steijvers

Regie:                                                  Cor Bastiaans

Gezien:                                                Maandag 26 Maart, De Zaal in Stramproy, aanvang 20:00

Jurylid:                                                Bart Segers

‘Als je eenmaal dood gaat verwacht je toch niet dat, wanneer je bij de hemelpoort staat en Petrus het besluit moet maken of je naar de hemel of de hel gaat, je grootste vijand (je schoonmoeder), de openbare-aanklager blijkt te zijn, om je eeuwig te laten branden in de hel.’

Dit gegeven zorgt ervoor dat ik het hele stuk door sympathie heb voor de lompe en knullige hoofdpersoon Jos Bos, gespeeld door Hans Kiggen. Hans heeft door zijn komische mimiek en ritmegevoel de lachers op zijn hand. Wat de andere spelers opzetten als grap, kopt hij met een strakke grimas, als lijdend voorwerp er genadeloos is. Hij heeft iets weg van een Piet Bambergen/John Kraaijkamp, ondeugende ogen een beetje kind in het lijf van een volwassene. Wat ik knap vind is dat Hans gebruikt maakt van zijn komisch talent, maar niet gaat lopen schmieren. Hiermee legt hij de focus niet alleen op zichzelf, maar ook op het stuk en de anderen.

Het stuk is zo geschreven dat er één duidelijke hoofdpersoon is, maar ik merk echt dat ik toch ook meeleef met de andere personages. Zo voel ik bijvoorbeeld echt schaamte wanneer ik door krijg dat iedereen de belangrijke datum van Marleen is vergeten. Wat ik hier mooi gespeeld vind is dat Marleen niet direct echt in huilen uitbarst, maar dat de situatie nog zo lekker pijnlijk door broedt. Het gevecht tegen de traan is mooier dan de traan zelf.

De situatie krijgt nog een trap na omdat dochter doet of ze er wel aan gedacht heeft. Hierdoor is vader Jos helemaal de sigaar. Een mooie afwisseling tussen een lach, woede en een traan.

Marleen wordt gespeeld door Paulien Greymans-Aendekerk, die tevens de rol van schoonmoeder speelt. In de tekst wordt op een grappige manier ook aan deze dubbelrol gerefereerd. Wat ik sterk vind aan de schoonmoeder is dat deze rol zo lekker gek is neergezet. Zowel fysiek, als met een gekke lach. Dit zet een goede toon voor de rest van de voorstelling, het maakt het publiek open en vrij, je stuurt als het ware de kijkrichting en dat is helder als glas.

Het valt me sowieso op dat alle spelers hun personage goed voor ogen hebben, ieder met typische handelingen en uitgesproken expressies. Het zachte handje van zoon Stef, het verleidelijke van Laura de moeder van Stef, het optimistje/ pestimistje in dochter Roos, het ‘christelijk’/stijve in Jan Jaap de stiefvader van Stef, het monotone stemmatige van Pieëtrus (die overigens de enige is die ABN spreekt) en het lompe nieuwsgierige van de monteur Pjaer. Allemaal verschillende kakrakters die op eigen wijze kleur geven aan het stuk.

Wat mij bij de spelvloer-verdeling opvalt is dat de mise-en-scènes vrij plat zijn. Alle spelers staan of zitten veel op één horizontale lijn naast elkaar. In de proloog voor het voordoek in de hemel, snap ik dat de speelvloer beperkt is, maar ook wanneer het voordoek open gaat mis ik soms wat diepte in mise-en-scène. Dit maakt het moeilijk als je met meer dan drie spelers bent om met iedereen samen te spelen. Het maakt de scène soms onoverzichtelijk en daarmee ontneem je spanning.

Door diepte te gebruiken kun je nog meer aandacht leggen op iets dat op dát moment belangrijk is in een scène. Je kunt onderscheid maken tussen wie op dat moment toehoorder, ‘lijdend’ voorwerp en ‘meewerkend’ voorwerp is.

Betreft kostuum vind ik Jan Jaap, schoonmoeder en Pieëtrus erg goed gelukt, Jan Jaap is niet carnavalesk, maar toch bevreemd door de foute kleur groen en daardoor waardoor thetraal.

Pieëtrus is wit in alles, zelfs zijn haar lijkt er aan aangepast. Schoonmoeder is in karakter schoonmoeder en duivel ineen. Ook hier niet carnavalesk, maar wel lekker vreemd. De kostuums van de schoonzoon en dochter vond ik ten opzichte van eerdergenoemden ietwat gewoon. Schoonzoon is homo, dus maar een roze blouse. Dochter is een echt meisje dus maar een jurkje. Niet dat zo gedacht is, maar daarin had ik even een gekke vorm of kleur gebruikt om het iets theatraler te maken.

Soms vind ik het kijken moeilijk door de belichting. In het begin wordt er alleen frontaal blauw licht gebruikt. Ik vermoed om een hemelse sfeer te creëren. Het effect dat ik zie is dat de mimiek heel plat wordt doordat het licht van links- en rechtsvoor precies dezelfde kleur en lichtsterkte heeft. Door één kant (links of rechts) een iets donkerder of iets lichtere filter te geven, zorg je ervoor dat op de gezichten van de spelers de mimiek beter te zien is. Een andere afleidende factor is de schaduwen op de witte achtermuren. De minimalistisch decorstijl werkt averechts op de nauwkeurige uitlichting. Ik zie van iedere speler drie schaduwen en dit is soms afleidend, vooral als ze bewegen. Tegenlicht kan dit enigszins breken of door de achterwanden een andere/donkere kleur te geven. Tevens kan je door wat tegenlicht te gebruiken wat meer diepte op toneel creëren.

Wat ik gewoon erg leuk vind is dat er met zoveel enthousiasme gespeeld wordt en dat voor de derde dag op rij. Waarschijnlijk heeft een groot deel van de spelers overdag gewoon moeten werken en toch staan ze met de volle honderd procent te spelen op de bühne. Complimenten daarvoor.

Beste Volhoajers ik vind het geen zunj dat ik ben komen kijken, dank voor jullie geslaagde voorstelling en wie weet, tot het volgend jaar.

Heel veel succes !

Groet

Bart Segers